Enflasyon nedir ve Enflasyon neden yükselir? sorularının cevaplarını haberimizde bulabilirsiniz. Bu gün açıklanan enflasyon rakamlarından sonra vatandaşlar enflasyon çeşitleri ve enflasyonun nedenlerini merak ediyor ve araştırıyor.
Bu gün enflasyon rakamları açıklandı. Enflasyon nedir ve Enflasyon neden yükselir? sorularının yanıtını haberimizde bulabilir ayrıca da enflasyon çeşitleri ve enflasyon nedenleri hakkındaki detaylara da ulabilirsiniz. Enflasyon ulusal para biriminin satın alma gücünü düşüren bir etkendir. Enflasyonu ortaya çıkaran pek çok neden vardır. Enflasyon nedir, enflasyon çeşitleri, enflasyon yükselirse ne olur? Hepsi ve daha fazlasını merak eden vatandaşlarımız için haberimizde derledik.
ENFLASYON NEDİR?
Enflasyon, mal ve hizmetlere ilişkin genel fiyat düzeyinin yükseldiği ve dolayısıyla paranın satın alma gücünün düşme hızıdır. Türkiye İstatik Kurumu Mayıs ayı için yaptığı açıklamada enflasyon rakamlarının yükseldiği görülüyor. TÜFE’de 2018 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 1,62, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 6,39, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12,15 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 11,10 artış gerçekleşti. Aylık en yüksek artış yüzde 5,21 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2018 yılı Mayıs ayında endekste yer alan gruplardan, ulaştırmada yüzde 2,32, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 2,06, lokanta ve oteller ile gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1,45 artış gerçekleşti. TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre ev eşyası yüzde 16,87, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 15,38, lokanta ve oteller yüzde 12,51 ve konut yüzde 11,24 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Aylık en yüksek artış yüzde 2,66 ile TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın)’da oldu.
SÖZLÜKTE ENFLASYON NE DEMEK?
1. Dolanımdaki para miktarıyla, malların ve satın alınabilir hizmetlerin toplamı arasındaki açığın büyümesinden ortaya çıkan ve fiyatların toptan yükselişi, para değerinin düşmesi biçiminde kendini gösteren ekonomik parasal süreç, paraşişkinliği.
2. Pahalılık, hayat pahalılığı.
3. Gereğinden fazla artış, şişkinlik.
MAYIS AYI ENFLASYON RAKAMLARI
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, fiyat artışında havucu, yüzde 35,14 ile kuru soğan, yüzde 34,65 ile patates izledi.
Mayısta fiyatı en çok artış gösteren diğer ürünler arasında yüzde 24,72 ile limon, yüzde 24,66 ile yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlar, yüzde 10,07 ile elma, yüzde 9,82 ile yurt dışı bir hafta ve daha fazla süreli turlar, yüzde 9,66 ile telefon görüşme ücreti, yüzde 9,21 ile çocuk tişörtü, yüzde 7,70 ile erkek gömleği yer aldı.
EN ÇOK UCUZLAYAN SİVRİ BİBER
Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 34,39 ile önceki ayda olduğu gibi sivri biberde gerçekleşti. Bunu yüzde 19,43 ile taze fasulye, yüzde 13,78 ile domates, yüzde 12,51 ile kabak, yüzde 11,28 ile salatalık, yüzde 2,69 ile nohut, yüzde 2,65 ile ütü, yüzde 1,99 ile buğday unu ve yüzde 1,81 ile zeytin izledi
ENFLASYONU AÇIKLAYAN DİĞER GÖRÜŞLER
Enflasyonlar, genellikle talep şişkinliğinden ve maliyet masraflarının kabarmasından ileri gelebilir.
1. En çok rastlanan enflasyon tipi, talep şişkinliğidir. Harcamalar ve ihracat toplamının üretim ve ithalat tutarını aşması, talep enflasyonu belirtisidir.
2. Maliyet enflasyonları başlıca altı sebebe ilişkin olabilir:
• Dış ticaretin kısıtlanmış bir rejime bağlı bulunması ve gümrük vergilerinin aşırı derecede yüksek olması,
• Gider-istihlak-istihsal vergilerinin ağırlığı,
• Mali tekeller ve eksik rekabet şartları,
• Faiz haddinin yüksekliği,
• Toplu sözleşmelerle ücretlere yapılan zamlar,
• Devalüasyon.
EENFLASYONLARI HIZINA GÖRE SINIFLANDIRMA
1. Aşırı enflasyon, daima parasal karakterli olan bir talep şişkinliğidir. Emisyonun hızla kabarması, paradan kaçış ve tüketim humması, aşırı enflasyonun özellikleridir.
2. Kronik enflasyon, yahut müzmin enflasyon, parasal karakterli olabilir veya olmayabilir. Bu tip enflasyonların özelliği, hızının mutedil fakat süresinin uzun olmasıdır.
3. Belirsiz enflasyon veya sürünen enflasyon durumunun özelliği, fiyat yükselişlerinin yavaş bir tempo izlemesidir. Belirsiz enflasyonda, para kıymetinin bir yıldan diğerine kaydettiği düşüklüğü çok defa faiz haddi telafi edilebilir.
YÜKSEK ENFLASYONUN TARİHTEKİ ÖRNEKLERİ
Bugün; dünya üzerinde az para birimi altın veya gümüş ile tamamen desteklenmektedir. Çoğu dünyadaki para birimleri itibari para(altın, gümüş vb. karşılığı olmayan para) olduğundan, para arzı siyasi nedenlerle hızla artıp enflasyona neden olabilir. En ünlü örnek, 1920’lerin başında Alman Weimar Cumhuriyeti’ni vuran hiperenflasyondur. Birinci Dünya Savaşı’nda zafer kazanmış olan ülkeler, ödenemeyen tazminatlar talep ettiler. Almanya da para basarak döviz almaya ve borçlarını ödemek için kullanmaya kalkıştı. Bu politika, Alman Markının hızla develüasyonuna(değer kaybetmesine) ve ülkeye enflasyon getirmesine yol açtı. Almanya vatandaşları ise artan enflasyondan endişelenerek ellerindeki tüm paralarla alışveriş yapmak istemeleri süreci daha da şiddetlendirdi. Durum şöyle ki Almanya’da 1918 yılında ekmek fiyatı 1 mark iken Kasım 1923’te 200.000.000.000 mark oldu. Benzer durumlar 1990’da Peru’da ve 2007-2008’de Zimbabwe’de meydana geldi.
ENFLASYON KAYNAĞI NEDİR?
Ekonomistler ve akademisyenler tarafından evrensel olarak kabul edilen enflasyonun nedeni için tek bir teori yoktur, fakat yaygın olarak kullanılan birkaç hipotez vardır.
Enflasyonun iki temel kaynağı vardır. Bunlar;
Talep Yönlü Enflasyon
Maliyet(Arz) Yönlü Enflasyon
TALEP ENFLASYONU
Talep enflasyonu genellikle para arzının artmasının tüketimi artırması sonucu ortaya çıkar. Üretilen ve piyasaya sürülen mal ve hizmetlerin, talebi karşılayamaması sonucu fiyatlar yükselir. Yani para arzının, paraya olan talepten daha fazla artmasının enflasyona yol açar.
Karşılıksız para basılması yoluyla artırılan para arzı, bireylerin tüketim talebini artırırken üretimin aynı hızda artırılması mümkün değildir. Bununla birlikte bireyler sınırlı sayıda üretilen mal ve hizmet için daha çok para ödemeyi kabul ederler. Yukarıdaki grafikte de görüldüğü gibi para arzı artışları da enflasyonu beraberinde getirir.
Talebin yüksek olması sonucu, bu talebi karşılamaya yönelik üretim kapasitelerini artırmak isteyen üreticiler yeni yatırım yaparlar. Yatırımlarında yeni maliyetlere katlanır ve bunu maliyetlere yansıtmak isterler. Bu gibi durumlarda talep enflasyonu maliyet enflasyonunu doğurur.
MALİYET ENFLASYONU
Mal ve hizmet üretiminde kullanılan madde, işgücünün maliyeti ve vergi gibi yükümlülüklerin artması sonucunda fiyatlar genel seviyesinin yükselmesi durumudur. Üretilen mal ve hizmetin maliyetini artırıcı her türlü unsur bu konu kapsamında değerlendirilebilir.
