S-400’lere karşı ambargo tehdidinde bulunan ABD’de ilk kez süre telaffuz edildi. ‘Haziranın ilk haftasına kadar anlaşma iptal edilmezse önlemler devreye girecek’ çıkışına Ankara’nın ‘Ne olursa olsun geri dönüş yok’ mesajı, Savunma Bakanı Akar’dan geldi: Yaptırımlara karşı hazırlık yapıyoruz.
Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemleri ABD ile en ciddi kriz haline dönüştü. Washington’un Başkan’dan Başkan Yardımcısı’na Dışişleri Bakanı’nında Savunma Bakanı’na Kongre’den Temsilciler Meclisi’ne kadar her kademeden yönelttiği yaptırım tehdidi ilk kez zamana bağlandı. ABD’nin önemli yayın organı CNBC’e de yer alan haberde ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, Türkiye’ye S-400 siparişlerini iptal ederek, Raytheon şirketi tarafından üretilen Patriot füze savunma sistemini alması gerektiğini ilettiği, bunun için Türkiye’ye 2 hafta süre tanındığı ve bunun ABD’nin son teklifi olduğu iddiaları yer aldı.
“Türkiye, haziran ayının ikinci haftasından önce Rusya’yla yaptığı milyarlarca dolarlık anlaşmayı iptal etmezse F-35 programından ihraç edilecek ve vaat edilen 100 adet F-35 teslimatı durdurulacak. Ayrıca yaptırım uygulamaları ve NATO’nun olası tepkisi ile karşılaşacak” ifadelerinin yer verildiği haberde ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan ismini vermek istemeyen bir yetkili kaynak gösterildi.
Amerika’nın Türkiye’yi S-400 alımından caydırmak için Patriot füzelerini satmayı teklif ettiğini ancak Türkiye’nin buna yanaşmadığını savunan haber kaynağı “NATO ülkelerinin NATO sistemleriyle birlikte çalışabilecek askeri teçhizat tedarik etmesi gerekiyor. Bir Rus sistemi bu standarda uymaz. S-400 teslimini tamamlarsa, Türkiye’nin çok gerçek ve olumsuz sonuçlarla karşı karşıya kalacağını karşı tarafa vurguladık” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin Patriot füze sistemini reddetme gerekçesi ise ABD’nin Türkiye’nin istediği “sistemin hassas füze teknolojisi”nin aktarımını sağlamaması olarak gösterildi. Amerikan CBNC kanalının haberine ilişkin henüz resmi kaynaklardan bir açıklama gelmedi.
Öte yandan Türkiye ise bu konuda geri adım atmıyor. Ankara’da gazetecilerle önceki akşam iftar yemeğinde bir araya gelen Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 savunma sistemi konusunda Amerikan yönetimi ile süren müzakerelerde ilerleme gördüğünü ancak muhtemel ABD yaptırımlarına karşı da Ankara’nın hazırlandığını söyledi.
Akar, Türkiye’nin F-35 savaş uçağı projesinde yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve programın planlandığı gibi sürmesini beklediğini söyledi. Savunma Bakanı, Amerikalı yetkililerle müzakerelerin sürdüğünü bildirdi.
Hulusi Akar, Patriot savunma sistemi için ABD’nin yaptığı satış teklifini Türkiye’nin değerlendirdiğini belirterek iki ülkenin fiyat, teknoloji transferi ve ortak üretim meselelerini müzakere ettiğini açıkladı.
Türkiye’nin S-400 tedarikinin F-35 müşterek savaş uçağı projesine bağlanmaya çalışılmasını anlamakta zorlandığını ifade eden Akar, “F-35 ortaklık protokolünün herhangi bir yerinde ‘Ortaklardan biri S-400 alırsa ortaklıktan çıkarılır’ diye bir madde var mı?” diye sordu.
F-35 projesinin devam ettiğini dile getiren Akar, şunları kaydetti: “4 uçak bize teslim edildi, 4 pilotumuz var şu anda ABD’de, 47 astsubayımız var, bakım hizmetlerini yapıyor. Kasım ayında iki uçak gelecek... Beklentimiz F-35 programının da planlı bir şekilde yürümesi, yürütülmesi.”
Konuyla ilgili detaylı çalışmaların sürdüğünü aktaran Akar, “ABD, Türkiye’den S-400 alımını ertelemesini talep etti mi?” sorusuna, “Bunlar birbirinden bağımsız, münferit olaylar değil. Konuşmalar, görüşmeler içinde benzer şeyler oluyor. Bizim cevabımız bu konuda biz anlaşmayı, sözleşmeyi yaptık, Rusya ile gayet iyi ilişkilerimiz var bu çerçevede bu alım işlemleri devam ediyor. Biz diyoruz ki ‘S-400 done deal’ (Anlaşma, işlem bitti), onlar ise ‘no deal is a done deal’ (Hiçbir anlaşma bitmiş değildir) diyorlar” ifadelerini kullandı.
SUBAYLAR EĞİTİM İÇİN RUSYA’DA
Hulusi Akar, Rusya’dan satın alınan S-400 savunma sistemi için Türk askerlerinin bu ülkeye giderek eğitim almaya başladığını bildirdi. Akar “Bugünlerden başlamak suretiyle önümüzdeki aylarda S-400 eğitimleri için Rusya’ya bizim personel gönderdiğimiz gerçek. Bu rakamlar sürekli değişiyor. Her birinin ayrı bir özelliği var. Bunlar giderek eğitim almaya başladılar. Önümüzdeki aylarda da bu devam edecek” ifadesini kullandı. Akar, konuyla ilgili görüşmelerin devam ettiğini belirterek, “Zaman zaman bazı zorluklar olsa da gidişatta şu ana kadar keskin dönüşün olmadığını görmekten memnunuz.” dedi.
Türk heyeti Kongre üyeleriyle görüştü
Dışişleri Bakan Yardımcısı Yavuz Selim Kıran, Türkiye ile ABD arasındaki ikili ilişkileri ele almak üzere beraberindeki heyetle ABD’nin başkenti Washington’da birçok ABD Kongre üyesiyle bir araya geldi. Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgilere göre, görüşmelerde ikili ilişkilerin yanı sıra Türkiye’nin S-400 alımı, Suriye’de güvenli bölge inşası, terörle mücadelede iş birliği ve diğer bölgesel konular ele alındı.
Rusya: Bu tamamlanmış bir anlaşmadır
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ABD’nin Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemi alımına yönelik yaklaşımını olumsuz buldukların belirterek “Ankara’nın da ifade ettiği gibi S-400 anlaşması bitmiş, tamamlanmış bir anlaşmadır” dedi.
Askerlerin eğitim gördüğü Rus üssüne de yaptırım kararı
S-400 gerilimi sürerken ABD’den dikkat çekici bir hamle daha geldi. Hulusi Akar’ın Türk subaylarının eğitim aldığını söylediği Rus askeri üsleri de yaptırım kapsamına alındı. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Christopher A. Ford imzasıyla yayınlanan Washington’un yeni yaptırım listesinde, Rusya’da karadan havaya füze eğitimi veren Gatchina Üssü de yer aldı. Yaptırım listesinde sadece Gatchina Üssü değil, karadan havaya füze sistemi eğitimi vermek üzere yerine kullanılacak tüm üslerin ve bağlı kurumların da dahil olacağı ayrıca ifade edildi. ABD böylece, Rusya’nın eğitimleri Gatchina yerine başka bir üsse ya da tesise kaydırması halinde, kullanılacak tüm yeni mekanların da listede olacağını açıklamış oldu.
Bir mesaj da Almanya’dan
Alman hükümet sözcüsü Steffen Seibert, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 füze savunma sistemi alım kararının NATO için cevaplanması zor sorular yarattığını ve Ankara’nın kararını tekrar değerlendirmesinin memnuniyet yaratacağını belirtti. Seibert “Hükümet bu konuyu çok dikkatli takip ediyor. NATO için, silahlı kuvvetlerinin birlikte çalışabilirlik göstermesi çok önemli ve bu nedenle bir ortağın, Rus sistemi alması durumunda cevaplanması zor sorular ortaya çıkıyor” dedi.
