İstiklal şairi Mehmet Âkif Ersoy’un zeytin hakkında Fransızca kitaplardan derleme yoluyla bir kitap tercüme ettiği ortaya çıktı. Âkif’in Halkalı Ziraat Mektebi’nde muallim olduğu zaman hazırladığı ‘Zeytin Ağacı-L’Olivier’ adlı kitabın, ziraat sözlüğüne katkısı bakımından değer taşıdığı belirtiliyor.
KARAR
Mehmet Âkif Ersoy hakkındaki eksikliklerden biri giderildi, ünlü yazar ve şairin ‘Zeytin Ağacı’ adlı bir kitap yazdığı ortaya çıktı. Aylık edebiyat dergisi Dergah’ta Ali Birinci ve Yusuf Turan Günaydın’ın kaleme aldığı ‘Mehmet Âkif’in Zeytin Ağacı’ başlıklı yazıda Mehmet Âkif’in, Halkalı Ziraat Mekteb-i Alisi’nde kitabet-i resmiye muallimliğini ilave bir vazife olarak ifası sırasında mektep idaresinin talebi ve belki de ısrarı üzerine bu kitabı hazırladığı belirtiliyor.
Bunun, Ziraat Mektebi çatısı altında şapograf usulüyle çoğaltılmış bir ders kitabının olduğu belirtilen yazıda, şu bilgiler veriliyor: “Kitabın kapağında ‘muharrir ve musaviri’ Mehmed Ekrem (Üzümeri), ‘mütercim ve naşirleri’ Mehmet Âkif ve Mikail Çilingiryan olarak kaydedilmiştir. Burada muharrir kitabın müellifi olmayıp hattatı olarak anlaşılmalıdır. Resimleri de yine Mehmet Ekrem tarafından çizilmiştir. 1328-1329 ders senesinde formalar halinde basılmasına başlanan kitabın baskısı 5 Mayıs 1329 (13 Mayıs 1913) tarihinde tamamlanmıştır ve 184+V sayfadır. Sondaki Romen rakamlı sayfalar ‘İçindekiler’ kısmından ibarettir.” Kitapta adı geçen Mehmet Âkif’in Mehmet Âkif Ersoy olduğundan şüphe bulunmadığını belirten Ali Birinci ve Yusuf Turan Günaydın yazıda “Çünkü o tarihlerde Halkalı Ziraat Mektebi’nde muallim olarak vazifeliydi” ifadesini kullanıyor.
‘Zeytin Ağacı’ kitabının kapağı.
Eserin birkaç kitaptan tercüme yoluyla hazırlandığını belirten Birinci ve Günaydın, konuyla ilgili şu bilgileri kaleme almış: “Bibliyografyasında adı zikredilen L. Degrully ve E. Guillaud’un Fransızca eserlerinin yanı sıra müellifi zikredilmeyen (veya bilinmeyen) bir Fransızca kaynakla bir İtalyanca ve iki de Türkçe kaynaktan faydalanılmıştır. İkinci sayfasında konu başlığı veya kitap adı olarak Fransızca L’Olivier kelimesi de kayıtlıdır. Bu kayıt, adı sadece L’Olivier olan Degrully’nin eseriyle tercüme metnin başladığını düşündürtmektedir.”
Yazıda ayrıca, olan ‘Zeytin Ağacı’nın bütününün Ali Birinci kütüphanesinde olduğu belirtiliyor.
