Türkiye’nin bir saat bile belirsizliğe tahammülü olmadığı süreçte gözler, tartışmalara noktayı koyacak YSK’ya çevrildi. Ancak kararıyla yalnızca İstanbul’un değil bundan sonraki seçimlerin de çerçevesini çizecek olan kurul, tıkanıklığın aşılmasında kilit önemdeki Büyükçekmece kararını erteledi. İstanbul ve Büyükçekmece’de seçimin iptali talebinin birlikte değerlendirileceği belirtildi.
Türkiye tam 12 gün önce 31 Mart Pazar sabahı yeni belediye başkanlarını seçmek için sandık başına gitti. 24 Haziran seçimlerinde kurulan ititfaklar 31 Mart’ta da bu kez iller bazında, adaylar üzerinden hayata geçirildi. 31 Mart sabahı sandıklar kuruldu ve Türkiye seçimin sonucunu nefesini tutarak izlemeye başladı. Ancak bu nefes tutmanın süresi uzadıkça uzadı ve bir çok tarihi ve kritik gelişmelere sahne oldu. Bütün sürecin başrolünde ise YSK vardı. 24 Haziran öncesinde aldığı ‘mühürsüz pusula’ ‘sandık kurullarının oluşumu’, ‘seçmen listelerinin düzenlenmesi’ gibi kritik başlıklardaki değişiklik kararlarının ardından Kurum bu seçimlere de damga vurdu.
Önce 2014 yerel seçimlerinde yasaya uygun olarak “Açık ve net delil yoksa geçersiz oy sayılama’ kararını 31 Mart’ta tashih eden YSK İstanbul’da 39 ilçede tüm geçersiz oyların sayılması hükmün verdi. Bununla birlikte ilçede de tüm oyların yeniden sayılması kararı çıktı. Bu karar üzerinde tartışmalar sürerken YSK bu kez de 4 ilçede seçilen başkanların KHK ile ihraç edilen kişiler olduğu gerekçesiyle mazbataların yarışı ikinci bitiren adaylara verilmesine hükmetti.
YSK dün bu kez seçimin en kritik kararını vermek için toplandı. AK Parti’nin Büyükçekmece’de seçmen listelerinden usulsüzlük olduğu iddiasıyla yaptığı seçimlerin iptali başvurusunu değerlendirmek için toplandı. ancak toplantıdan sonuç çıkmadı. YSK, İstanbul’un Büyükçekmece ilçesinde seçimin iptaline dair görüşmeyi erteledi. Maltepe’deki sayımın tamamlanmadığı gerekçesiyle erteleme kararının alındığı belirtiliyor. Kurul Büyükçekmece ve İstanbul için iptal başvurularını birlikte ele alacak. YSK’nın erteleme için bekleme kararı aldığı Maltepe’deki seçimlerde ise henüz tüm oyların sadece yüzde 25’i sayılmış durumda. CHP ve HDP’li üyelerin AK Parti ve MHP’li üyeleri sayımı geciktirmek için suçladığı ilçede YSK krize çözüm için bir formül buldu. Sayımın hızlandırılması için 20 kişilik ek heyet atandı. Toplam 1089 sandığın bulunduğu ilçede 3 hafta sonunda ancak 250 civarında sandığın sayımının tamamlandığı belirtiliyr. Halen 800’ü aşkın sandık da sayılmayı bekliyor.
YSK’nın 7 asil, 4 yedek üyesi bulunuyor. Karar 6 üyenin oyuyla çıkıyor.
CHP’de ise duruma büyük tepki var. Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, İstanbul seçimine ilişkin, “Yargı, bu kumpasın, geçmişteki FETÖ tipi kumpasların neden olduğu gibi bir defa daha hukuk devletini, demokrasiyi yerle bir etmesine izin vermemelidir. Bu nedenle de YSK alacağı karar tarihidir. Bu karar Türk demokrasisinin geleceğini belirleyecektir” dedi. Büyükçemece’de bir usulsüzlükle ilgili yürütülen soruşturma kapsamında 18 Ocak’ta Nüfus Müdürlüğü çalışanı Mehmet Özgür Samanlı’nın tutuklandığını ifade eden Öztrak, şöyle konuştu: “Samanlı 2017’de gelmiş buraya. Valinin talebiyle, kaymakamın onayıyla gelmiş. Ama orada bir kişi daha var, bütün bu iddia edilen usulsüzlüklerin döndüğü nüfus müdürlüğünün müdürü. Hiç kimse bunu konuşmuyor. Nüfus müdürünün adı Mehmet Mutlu. Bu müdürle ilgili yanında çalışan personelle ilgili bu kadar yolsuzluk iddiası varken, hiçbir idari soruşturma yok. En basit bir ‘görevi ihmal’ sorgulaması yok. Bu müdürün acaba çok yükseklerde birileriyle akrabalığı mı var? Bu soruları İçişleri Bakanı’na soruyorum.” 2014’te YSK’nın, sandık seçmen listelerinin itiraz üzerine yeniden ele alınamayacağına karar verdiğini aktaran Öztrak, YSK tarafından kesinleştiren seçmen listelerine ilişkin bir yolsuzluk gerekçesiyle seçimin iptalini talep etmenin hukuken mümkün olmadığını vurguladı. Öztrak “Bunun önü açılırsa, o zaman bundan önce yapılan tüm seçimlere de itiraz mümkün hale gelir. Böyle bir tartışmaya girmenin kaybedeni Türk demokrasisi olur” diye konuştu.
BÜYÜKÇEKMECE İÇİN KARAR GÜNÜ
31 Mart seçimlerinin ardından gözler İstanbul’a kilitlendi. Sandıkların açılmasının üzerinden 12 gün geçmesine karşın YSK hala önündeki itiraz dosyalarına karar veriyor. Önce ilçe seçim kurulları ardından il seçim kurulu ve son olarak YSK’ya yapılan itirazların ardından süreç tamamlanma aşamasına geldi. Çarşamba mesai bitiminde itiraz süresi doldu. YSK üç iş gününde yani Cumartesi günü saat 17:00’a kadar son kararını verecek. Öte yandan İstanbul Büyükçekmece’de ise AK Parti’nin seçimlerin iptali için yapılan başvuruyu YSK dün gündemine aldı.
AK Parti’nin seçimlerin yeniden sayılması için gündeme getirdiği Büyükçekmece’deki iddialar aslında yeni değil. Büyükçekmece’de boş arazilere ve boş evlere nüfus kaydı yapıldığı iddialarına dair soruşturma 19 Ocak’ta başlamış, 2 kişi tutuklanmıştı. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz, Büyükçekmece’de bu kişiler aracılığıyla 11 bin 186 kişinin usulsüz bir şekilde seçmen kaydının yapıldığını öne sürdü. 24 Haziran 2018 seçimler ile 31 Mart 2019 seçimlerinde Büyükçekmece’de askıya çıkan seçmen listelerindeki sayılar ise şöyle:
24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Seçimi’nde seçmen sayısı: 172 bin 351.
31 Mart 2019 mahalli idare seçimlerinde kayıtlı seçmen sayısı: 174 bin 773.
İki seçim arasındaki seçmen sayısı farkı: 2 bin 422 kişi.
(CHP bu listede 760 kişinin de yaş olarak yeni seçmen kategorisine girdiğini iddia ederek farkın 1600’lü rakamlara gerilediğini belirtiyor.)
Ekrem İmamoğlu 4.170.656
Binali Yıldırım 4.156.193
Fark 14.463 Sayılan Sandık Oranı %97
YSK'NIN KHK KARARI BÜYÜK TARTIŞMA YARATTI
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), haklarında Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile işlem yapılmış olup 31 Mart seçimlerinde başkan seçilenlere mazbatalarının verilmeyeceğini kararlaştırdı. Karar 4 HDP’li ismi kapsıyor. Haklarında OHAL KHK’sı ile işlem yapılmasına karşın belediye başkanlığı seçimi için adaylık başvurusu yapan HDP’li dört ismin YSK’nın onayıyla 31 Mart yerel seçimine girmiş olması da dikkat çekiyor.
YSK, HDP’li isimlere mazbata vermeme kararını da AKP’den gelen “KHK’lılar kamu hizmeti yapmasın”’ mesajını öne çıkaran itirazlar doğrultusunda aldı. YSK’nın bu kararı ile birlikte belediye başkanı olarak seçilen HDP’li isimlerin yerine, seçimlerden ikinci sırada çıkanların belediye başkanlığına getirilmesi öngörüldü. İkinci sırada gelen bütün isimlerin AK Parti’li olması da, kararın en dikkat çekici özelliklerinden biri. YSK kararı gereğince HDP’nin KHK’lı adaylarının seçimi kazandığı Van’ın Edremit ilçesinde Gülcan Kaçmaz Sayyiğit’in yerine AKP’li İsmail Say, Tuşba ilçesinde HDP’li Yılmaz Berki yerine AKP’li Salih Akman ve Çaldıran ilçesinde HDP’Li Leyla Atsak yerine AKP’li Şefik Ensari’ye mazbata verilecek. Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde de HDP’li Zeyyat Ceylan’ın yerine AKP’li Hüseyin Beyoğlu mazbata alan isim olacak.
YSK, 24 Haziran 2018 parlamento seçimlerinde ise KHK’lı isimlere yapılan itirazları kabul etmemiş, o isimlere TBMM yolunu açmıştı. İtirazların hedefindeki iki isim KHK ile görevlerinden ihraç edilen Prof. İbrahim Kaboğlu ve Cihangir İslam’dı. Her iki isim de bugün parlamentoda milletvekili olarak görev yapıyor. Bugün parlamentoda Kaboğlu ve İslam ile birlikte 10 KHK’lı vekil görev yapıyor.
Ancak YSK, milletvekili seçimlerinde KHK’lılar için verdiği bu vizeyi, 31 Mart yerel seçiminde vermedi. YSK’nın belediye başkanları ile ilgili verdiği kararın kapısını, 4 Nisan 2019 tarihinde bir muhtar ile ilgili verdiği kararın açması dikkat çekiyor. HDP’nin ‘KHK’lı Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, YSK’nın milletvekillerine mazbata verirken, muhtar ve belediye başkanlarına vermemesinin ‘büyük çelişki’ olduğunu söylüyor. Gergerlioğlu “Demek ki; apaçık siyasi baskı altında YSK. Milletvekili olarak bizim seçilmemiz önünde bir engel yoksa belediye başkanının önünde neden olsun. Anayasa’nın 67.maddesi seçme ve seçilme hakkını düzenliyor. YSK’nın kararı da seçme ve seçilme hürriyetini engelliyor” diyor.
DW Türkçe servisine konuşan eski cumhuriyet başsavcılarından CHP parti meclisi üyesi İlhan Cihaner de bu konuya dikkat çekiyor. Cihaner, yerel seçimlere ilişkin hükümleri düzenleyen 2972 sayılı kanuna dikkat çekerek milletvekili seçimi şartıyla belediye başkanı seçimi şartı arasında bir fark bulunmadığını söylüyor. Alnı kanunun 15’inci madesine göre de seçim kurullarına, aday adaylığında bulunanlar hakkında bir noksanlık veya aykırılık olması halinde iki gün içinde uyarıda bulunma görevi verdiğini de hatırlatıyor. Cihaner, “Aday adaylığı süreci, bu uyarının yapılması için konulmuş bir süreçtir. Madem bu kişiler seçildikten sonra mazbata alamayacaklardı neden seçim kurulları bu kişileri uyarmadı. Bu bir hak gaspıdır, kabul edilemez” çıkışında bulunuyor. Cihaner, mazbatanın seçimden ikinci çıkan adaylara, yani AK Partili isimlere verilmesini de ‘keyfilik’ olarak tanımlıyor.
Türkiye’de 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin ardından ilan edilen ve iki yıl süren OHAL uygulaması kapsamında çıkarılan KHK’larla 130 binden fazla kişi kamudaki görevlerinden ihraç edilmişti.
5 İLÇEDE SEÇİMLER YENİLENSİN
HDP Mardin Milletvekili Mithat Sancar, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile ihraç edilen adaylara mazbata vermeme kararına tepki göstererek, söz konusu yerlerde seçimlerin yenilenmesi için başvuruda bulunacaklarını söyledi. YSK’nın bu kararıyla ilgili olağanüstü itiraz yoluna başvuracaklarını ve YSK üyeleriyle ilgili Hakimler Savcılar Kurulu’na şikayette bulunacaklarını ifade eden Sancar “Şu anda 26 yerde seçilmiş adaylarımıza mazbataları verilmemektedir. YSK, görevini kötüye kullanmıştır, işlevini aşmıştır, seçim güvenliğine ve geleceğe ağır darbe indirmiştir” dedi.
