Shakespeare’in ölümsüz eseri ‘Bir Yaz Gecesi Rüyası’ bu defa bir hayli aykırı. Akrobasiyle süslü, günümüzden espriler var, yerinde de durmuyor. Oyunun yapımcısı ve oyuncusu Arda Aydın, “Klasik çizginin dışına çıkılmış gibi görünen şey aslında Picasso’nun betimlemeleri gibi. Sanatsal değeri tartışılmaz ancak uçuk kaçık. Klasikçilerin gizliden gizliye görmeyi isteyecekleri türden” diyor.
ERKUT TEZERDİ / İSTANBUL
İngiliz oyun yazarı Shakespeare’in 16’ncı yüzyılın sonlarında yazdığı beş perdelik komedyası ‘Bir Yaz Gecesi Rüyası’ farklı bir yorumla tiyatroseverlerin karşısında. Yönetmenliğini Aleksandar Popovski’nin yaptığı, perde sayısı ikiye, süresi de 2 saat 15 dakikaya indirilen oyunda, akrobasi ve renkli sahne tasarımıyla görsel bir şölen sunuluyor, müziklerle dinamik anlatım iç içe geçiyor. Anakronik yapı benimsenerek günümüzden esprilere de yer veriliyor... ‘Bir Yaz Gecesi Rüyası’nın yapımcısı ve oyuncusu Arda Aydın, oyunda Puck tarafından büyü yapılarak eşeğe dönüştürülen, Nick Bottom rolünde. Aydın’la oyunu konuştuk.
* Dev bir prodüksiyon. İzlenme rekorları kırıyor... Ama ‘Bir Yaz Gecesi Rüyası’ iki sene sonra neden yeniden izleyiciyle buluşuyor?
Aslında bunun birçok sebebi var. Son oynanışının üzerinden 2 sene 3 ay geçti. Açık söylemek gerekirse 15 senelik Şehir Tiyatroları kariyerimde en severek oynadığım birkaç rolden biriydi bu oyunda oynadığım rol. Ben oynadığım karakterlerle kendimi bağdaştırmam ama bu denli iyi bir reji içinde olmayı çok sevmiştim. Sonrasında gelişen olaylar ve açık söylemek gerekirse yaşanan tatsızlıklar oyunun çok kısa süre sahnede kalmasına ve bir daha da oynanamaz hale gelmesine sebep olmuştu. Seyirciyi böyle bir oyundan ve bu kadar ustalıkla kotarılmış bir yorumdan mahrum etmeyi pek de doğru bulmadım ve acaba bu oyunu özel tiyatro çatısı altında yapabilir miyiz sorusunu sordum kendime ve 1 buçuk yıllık bir çalışmanın sonunda işte seyirci karşısında oyun.
* Oyunda ne gibi değişiklikler var? Oyuncular ve dramaturji değişti mi? Metinde ne gibi kısaltmalar yapıldı?
Oynanan oyun Aleksandar Popovski’nin kendi yorumu. Tekst üzerinde kaydırmalar, sahnelerin yerlerini değiştirmek suretiyle yapılan değişiklikler var. Pek tabi günümüz tiyatrosuna uygun olarak da kısaltmalar vesaire… Ancak yönetmenin yorumu ve tasarımcı Sven Jonke’yle kurdukları tasarım ve dramaturji aynen korundu. Oyuncuların oynadıkları rollere kattıkları yorumlar doğal olarak değişiklikleri de beraberinde getirdi.
* Hazırlık sürecinde neler yaşandı? Oyuncu seçiminde nelere dikkat edildi? Oyunda göründüğü kadarıyla ‘akrobasi’ bunlardan biri fakat başka var mı?
Hazırlık sürecinde en dikkat ettiğimiz şey bu denli büyük bir prodüksiyonun seyirciyle en rahat şekilde buluşabilmesini sağlamaktı. Bu kadar büyük bir prodüksiyona uygun çok az sahne var Türkiye’de. Uniq Hall bunlardan biri ve herhalde en yenisi. İptidai hiçbir koşulu kabul etmeden en iyi şartlarda hatta iddia ederek söyleyebilirim ki, Avrupa ve Amerika standartlarında tiyatro yapabilmenin mümkün olduğunu göstermek istedik. Seyircinin kapıdan girdiği andan itibaren nereye geldiğinin farkında olmasını sağlamak ve onlara aldıkları biletin karşılığını hem oyun hem de sahne anlamında vermek istedik. Oyunculara gelince yine en insani koşullarda seçmeler yaptık. Seçmelerde elenen oyuncuların bile bu kadar iyi hissettirdiğiniz için teşekkür ederiz demesi bizim için müthişti. Akrobasi elbette bunlardan biriydi ve acaba nasıl akrobat buluruz dediğimiz, perdeler üzerinde bu işleri yapacak insan var mıdır telaşına düştüğümüzde, birçok alternatifimizin olabileceğini gördük. Yeni neslin sadece oyunculuk yapmak üzere değil, sahnede pek çok şeyi beraber yapabilmek adına kendini eğittiğini gördük ve çok mutlu olduk.
* Sahnelenme aşamasında anakronik yaklaşım benimsenmiş. Sizce oyunda günümüzden birçok içerik ve repliğin bulunması klasik yorumcuları kızdırmış mıdır? Bu konuda neler söylersiniz?
Shakespeare’in bütün eserleri hemen hemen anakronik bir yaklaşımla yazılmıştır. Yönetmenin yorumunun kronolojik bir yaklaşım üzerinden gitmesi ya da gitmemesi oyunun yapısını değiştirmiyor. Yine periler var, yine aşıklar var, yine Atina yasaları var, yine esnaflar var ve yine bir oyun oynamak üzere toplanıyorlar. Shakespeare bu oyunu yazdığı zaman da vardı bunlar şimdi de var. Yani demem o ki bizim çerçevemizde klasik çizginin dışına çıkılmış gibi görünen şey aslında Picasso’nun betimlemeleri gibi. Sanatsal değeri tartışılmaz ancak uçuk kaçık. Klasikçilerin aslında gizliden gizliye görmeyi isteyecekleri türden…
* Sahnede bir devingenlik hakim. Oyunun durmadığını söylemek mümkün. Bu durum sizce oyuncular ve yönetmen için ne gibi avantaj ve dezavantajlar sağlıyor?
Oyun sahnede bir bütündür. Sahnede izlediğiniz şeylerin tamamı sizi, hiç durmayan bir ritme sokabilir ya da öyle sanmanızı sağlayabilir. Sihir gibi aslında; metal para elde ama siz görmüyorsunuz. Müzik, ışık ve efekt bunun için çok önemli. Ben sahnede olmadığım ve dinlendiğim bir vakit, seyirci ışık ve müzik sayesinde çok hareketli bir sahne izlediğini zanneder. Halbuki sahnede kimse yokken bunu sanması aslında tamamen işin tekniğinin gücüne bağlıdır. Oyundaki tüm bu teknik unsurlar bizi müthiş rahatlatıyor ve 2 saat durmadan akan bir oyun seyrediyor seyirci. Yani oyun sadece sahne üzerindeki 18 oyuncuyla değil, ışıkçı ve efektörle, kostümcü, dekorcu ve aksesuarcıyla da oynanıyor. Onları seyirci görmüyor sadece. Bizim için avantajı çok bir durum anlayacağınız. Bu denli hızlı bir oyunda iki dakika da olsa durup nefeslenmek için ideal olan bu.
KOMEDİDE AKLA GELEN İLK OYUNLARDAN
* ‘Bir Yaz Gecesi Rüyası’, Shakespeare’in oyunları arasında sizce nerede konumlanıyor? Önemi nedir?
‘Bir Yaz Gecesi Rüyası’ komedi deyince akla gelen ilk oyunlardan, bir kere bu çok önemli. Sadece Shakespeare oyunları içinde değil, tüm tiyatro literatüründe bu böyle. Bir kumpanya komedi oynamaya karar verdiğinde, ilk bakılan metinler, klasikler, haliyle de Shakespeare oluyor. Bu da Shakespeare’in, zamanının çok ötesinde ve evrensel ama gerçek manada evrensel bir düşünceye sahip olduğunu gösteriyor. Bu kadar fanteziyle bezenmiş bir oyun elbette onun metinleri arasında en başa oturuyor.
* Bu oyun tiyatroseverlere neler sunuyor?
Aslında en önemli soru bu. Bizim oyunumuz sadece tiyatroseverlere veya sanatseverlere değil, güzel olanı arayanlara, yani insana, her yaştan insana, güzelliği ve estetiği ve en çok ihtiyacımız olanı, gülmeyi ve kahkahayı sunuyor. Dopdolu ve akılda kalıcı bir komedi sunuyor. Eğlenceyi sunuyor. Nefis müzikler sunuyor. Akrobasinin en güzel detaylarını gösteriyor. Oyunculuğun zirvesindeki insanları izleme şansını sunuyor. Dört dörtlük bir güzellik sunuyor.
