Irak merkezi hükümetine bağlı ordu, Haşdi Şabi milisleriyle birlikte operasyon düzenlediği Kerkük’e akşam saatlerinde girerek kentin tamamını ele geçirdi. Gece yarısı ise DEAŞ, Kerkük'ün 35 kilometre batısındaki Dibıs ilçesine bağlı Meleh ve Tüveylee köyüne silahlı saldırı düzenledi. Yerel kaynaklara göre vatandaşların olay sonrası panik yaşadığı ve kaçmaya çalıştığı öğrenildi. .
DEAŞ güçleri Kerkük'te cereyan eden olayları ve boşluğu fırsat görerek Dibıs'e bağlı Meleh ve Tüvelee köylerine silahlı saldırı düzenledi. Bölgedeki yerel kaynaklara göre saldırıya önlemek için olay yerine çok sayıda güvenlik gücü sevk edildi. Yine yerel kaynaklara göre Dibıs ilçesinden vatandaşların kaçmaya çalıştığı öğrenildi.
IRAK ordusu ve Şii ağırlıklı Haşdi Şabi milisleri, pazartesi sabaha karşı Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) silahlı gücü peşmergenin denetimindeki petrol zengini Kerkük şehrine yönelik geniş kapsamlı operasyon başlattı. Operasyondan hemen önce Bağdat yönetimi, IKBY’yi Kerkük’e terör örgütü PKK unsurlarını sokmakla suçlayıp, bunun ‘savaş ilanı’ olduğunu açıklamıştı. Fransız AFP haber ajansı, önceki gece boyunca çıkan çatışmalarda en az 10 peşmergenin öldüğünü, 27’sinin yaralandığını ve onlarca peşmerge savaşçısından da haber alınamadığını aktardı. Peşmerge, İran destekli Şii milis gücü Haşdi Şabi’ye ait en az 5 ABD yapımı Hummer zırhlı aracı tahrip ettiğini iddia etti. IKBY’ye bağlı Peşmerge Güçleri Genel Komutanlığı da, Kerkük’e yönelik saldırının açık savaş ilanı olduğunu belirterek, Irak Başbakanı İbadi hükümetinin çatışmayı başlattığı gerekçesiyle “ağır bedel ödemesi” gerektiğini kaydetti.
KONTROL BAĞDAT YÖNETİMİNDE
Bağdat yönetimi tüm gün çatışmaların sürdüğü Kerkük'ün tamamen kontrollerine geçtiğini açıkladı. 15 saat süren çatışmalarda petrol bölgelerini ve havaalanı gibi kritik noktaları ele geçiren Irak ordusu kent merkezine de girdi. Erbil-Kerkük ve Süleymaniye-Kerkük yolları askerlerin kontrolüne geçmek üzere. Kerkük'ün güneyindeki mevzilerde yer alan Peşmerge güçleri cepheden çekildi. Ele geçirilen bölgelerden Kuzey Irak yönetiminin bayrakları indirildi. Çatışmaların yoğunlaşmasıyla Kerkük'te yaşayan binlerce insan Süleymaniye ve Erbil'e doğru kaçıyor. Televizyonların ekrana getirdiği görüntülerde, büyük kalabalıkların akın akın Kerkük'ten çıktığı görülüyor. Başbakan İbadi'nin talimatıyla Irak güçlerinin ele geçirdiği noktalarda IKBY bayrakları, Barzani fotoğrafları indirildi, Irak bayrakları asıldı.
Irak'ta Türkmenler, Araplar ve Kürtlerin birlikte yaşadığı Kerkük kentinin tartışmalı referanduma dahil edilmesi, savaş çıkardı. Bağdat yönetimi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ne (IKBY) verdiği sürenin dolmasıyla peşmerge güçlerine saldırıya geçti. Gece saatlerinde başlayan çatışmalar Türkmen ilçeleri Tazehurmatu ve Tuzhurmatu çevresinde yoğunlaştı. Kritik noktalar tek tek alan Irak ordusu operasyonun başlamasından 15 saat sonra Kerkük kent merkezine girdi. AFP, Irak güçleri ile yaşanan çatışmalarda 10 peşmergenin yaşamını yitirdiğini duyurdu.
Kerkük'te çatışmalar yaşanırken, kent merkezinde de dumanlar yükseliyor.
Kerkük'ten Erbil ve Süleymaniye'ye doğru kaçış da başladı.
Reuters haber ajansı Irak merkezi hükümetinin Kerkük'ü ele geçirdiğini duyurdu. Irak hükümetinin açıklamasına göre, Iraklı güçler kentte Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ne ait yönetim binalarını ele geçirdi. Irak ordusunun açıklaması, Kerkük'e yönelik operasyonun başlamasının ardından 15 saat içinde kentin ele geçirilmesi anlamına geliyor.
Haşdi Şabi milisleri Kerkük Valisi'nin ofisinde poz verdi.
Reuters'ın aktardığına göre Peşmerge güçleri, Kerkük'ün güneyindeki mevzilerden geri çekilmeye başladı. Irak ordusu, Kerkük'te bulunan K1 Havaüssü'nün ele geçirildiğini duyurdu.
TUZHURMATU'DA SON DURUM
Irak Devlet Televizyonu'ndan yapılan açıklamada, Ordu, Peşmerge ve Şii Türkmenler'le çatışma sonrası Tuzhurmatu'ya girdiği belirtildi. Irak Başbakanı Ibadi, Peşmerge'yi Irak ordusu için hizmet vermeye çağırdı.
Irak ordusu, arasındaki çatışmalar sonrasında Tuzhurmatu kasabasına girdi ve tamamen kontrolü sağladı. Ele geçirilen bölgelerden Kuzey Irak Yönetiminin bayrakları indirilerek Irak bayrakları çekildi.
KRİTİK NOKTALAR ELE GEÇİRİLDİ
Irak Savaş Haberleşme Dairesi Başkanlığı Ortak Bilgi Komutanlığı, saat 11.00 sularında yaptığı açıklamada Kerkük’de Peşmergenin bazı yerlerde geri çekilmeye başladığını açıkladı. Irak ordusunun şehirdeki Halit Köprüsü, Riyat yolu, Halit vilayet binası, Meryem Tepesi geçidi ve Reşat’ın kontrolünü ele geçirdiği belirtildi. Ayrıca, K-1 Askeri Üssü, Turklin ve Yaji Sanayi Bölgesi, Kuzey Gaz Tesisleri ve güvenlik merkezi, Kerkük elektrik santrali, gaz tesisleri yakınındaki petrol rafinerisinin ele geçirildiği ve Irak ordusunun ilerlemeye devam ettiği kaydedildi. Irak Savaş Medya Ağı'ndan yapılan yazılı açıklamada, "Ortak güçler, Baba Gürgür Petrol Yatağı ve Kerkük Kuzey Petrol Şirketi'nin tamamında kontrolü sağladı" denildi. Açıklamada ayrıca Kerkük'e bağlı Leylan nahiyesinde de denetimin sağlandığı aktarıldı. Erbil-Kerkük ve Süleymaniye-Kerkük yolları askerlerin kontrolüne geçmek üzere.
Kerkük kent merkezinde zaman zaman dumanlar yükseliyor. Fotoğraf: AA
KERKÜK VALİSİ: KENTİ TESLİM ETMEYECEĞİZ
Barzani'ye yakınlığı ile bilinen Rudaw'a konuşan Kerkük'ün azledilen Valisi Necmettin Kerim kenti teslim etmeyeceklerini belirtirken halkı sokağa çağırdı.
IRAK DEVLET TELEVİZYONU: KISA SÜREDE GENİŞ BİR ALAN ELE GEÇİRİLDİ
Kısa bir süre sonra Irak devlet televizyonu, ordu birliklerinin ‘Kerkük bölgesinde’ geniş bir alanda denetimi ele geçirdiğini, Kürt güçleriyle herhangi bir çatışma meydana gelmediğini duyurdu.
SANAYİ BÖLGESİ VE PETROL RAFİNERİSİ KONTROL ALTINA ALINDI
Reuters'in askeri kaynakların açıklamasına dayandırdığı haberine göre Irak güçleri, Kerkük benzin istasyonu, sanayi bölgesi ve petrol rafinerisini kontrolü altına aldığını açıkladı.
Irak Başbakanı Haydar El İbadi, Kerkük'ün peşmergeden geri alınması için askeri operasyonun başladığını açıkladı. Öte yandan Başbakan Haydar el-İbadi, silahlı kuvvetlere Kerkük'teki tüm bileşenlerin can güvenliğini koruma talimatı verdi.
Irak devlet televizyonunun haberine göre terörle mücadele gücü, 9. Tugay ve federal polisin, Kerkük'te çatışma yaşanmadan geniş bölümde kontrolü sağladı. Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, "Ortak Operasyonlar Komutanlığı altında bulunan Haşdi Şabi de, silahlı kuvvetlere Kerkük dışında destek sunuyor." açıklaması yaptı.
Buna karşılık aynı haberde, Irak Başbakanı Haydar el Abadi’nin, orduya Kerkük’te güvenliği ‘peşmergelerle eşgüdüm içinde’ sağlama emri verdiği de belirtildi.
İŞTE DAKİKA DAKİKA KERKÜK'TE YAŞANANLAR
20:45
Kerkük Emniyet Müdürlüğü Sözcüsü Afrasya Kamil, yaptığı yazılı açıklamada, kent merkezinde yerel saatle sabah 07.00'ye kadar sokağa çıkma yasağı ilan edildiğini duyurdu.
17:55
Irak petrol bakanlığından üst düzey bir yetkili, Irak'ın Kerkük petrol sahası ve çevresindeki sahaların kontrolünü yeniden ele geçirmek ve Kürt bölgesel yönetimi tarafından durdurulan üretimi yeniden başlatmak amacıyla birlik konuşlandıracağını belirtti.
17:40
Irak Başbakanı Haydar İbadi, Irak Kürt Bölgesel Yönetiminin (IKBY) kontrolü altında olan Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerde Irak bayrağı asılması talimatı verdi.
17:30
ABD'nin Bağdat Büyükelçiliği, Kerkük'teki tüm taraflara askeri operasyonları durdurma çağrısı yaptı. Büyükelçiliğin Bağdat'taki Basın Bürosu'ndan yapılan yazılı açıklamada, Kerkük'teki askeri operasyonlara son verilmesi istenirken, "Kerkük'teki şiddet olaylarından endişe duyuyoruz. Yaşanacak herhangi bir can kaybı konusunda üzüntü içerisindeyiz." denildi.
17.00 : Kerkük'te kontrol tamamen Irak ordusuna geçti, savaş yalnızca bir gün sürdü. Mesut Barzani ve peşmergeleri terör örgütü PKK'nın yardımına rağmen kentten kaçtı.
16.50 : Kerkük valilik binasındaki IKBY bayrakları indirildi, yerine Irak bayrakları asıldı. Kent sakinleri, Nisan'dan bu yana asılı duran Kürt bayraklarının binaya giren Irak özel kuvvetler askerleri tarafından yerinden söküldüğünü bildiriyor.
16.15 : Irak ordu birlikleri, çatışmaya girmeden Kerkük Valiliği binasını geri aldı. Amerikan yapımı zırhlı araçlar Hummer'lara binmiş Irak özel kuvvetler askerleri, herhangi bir karşılık görmeden valilik binasına ulaştı.
16.10 : Başbakan Haydar el İbadi, Kerkük'e Irak bayrakları çekilmesi için emir verdi.
16.00 : IKBY, Kerkük’teki Havana ve Bay Hasan rafinerilerinde günlük 300 bin petrol üretiminin devam ettiğini duyurdu. Barzani'ye bağlı peşmergeler rafinerilerde nöbet tutuyor.
15.10: ABD ordusu, Kerkük'teki çatışmaların bir yanlış anlaşılmadan kaynaklandığını savundu. Pentagon'dan gelen ilk açıklamada ise taraflardan şiddetten uzak durmaları istedi.
14.45 : Barzani'nin yayın organı Rudaw, Bağdatyönetimi tarafından görevden alınan vali Necmettin Kerim'in KYB'li peşmergelerin mevzilerini terk etmesiyle suikasttan kurtulduğunu bildirdi.
14.25 : Barzani'nin Başdanışman Hemim Havrami, merkezi yönetimin ağır bir bedel ödeyeceği tehdidinde blundu.
IRAK ORDUSU TUZHURMATU'YU ELE GEÇİRDİ
14.20 : Anadolu Ajansı, Kerkük içinden sıcak fotoğraflar geçiyor. Irak askerleri IKBY bayrağını indirdi, yönü Süleymaniye'ye dönmüş Peşmerge tanklarını ise Kerküklü Kürtler engellemeye çalışıyor.
14. 20: Terör örgütü PKK, kentte savunma hattı oluşturmaya başladığını açıkladı. Kerkük'te bulunan BBC muhabiri de, şehir dışından gelen silahlı güçlerin PKK'lılar olabileceğini aktardı.
14.10 : Al Jazeera, yoğun çatışmalara sahne olan Kerkük'ten binlerce sivilin kaçtığını son dakika koduyla duyurdu.
14.00: Irak Devlet Televizyonu'ndan yapılan açıklamada, Ordu, Peşmerge ve Şii Türkmenler'le çatışma sonrası Tuzhurmatu'ya girdiği belirtildi.
13:30 : Irak Ordusu peşmerge ile çatışmanın ardından Tuzhurmatu'ya girdi ve Türkmen ilçesinin kontrolünü tamamen eline aldı. Kentte geceden bu yana şiddetli çatışmalar yaşanıyordu. Dakuk'ta da kontrol el değiştirdi.
KERKÜK'E YENİ VALİ
13.20 : Irak Başbakanı Haydar el İbadi, Kerkük'e Rakan al-Jbourri'yi vali olarak atadı. Bir önceki vali Necmettin Kerim, referandum öncesinde Bağdat yönetimi tarafından görevden alınmış ancak koltuğunu bırakmamıştı.
13.05 : Irak Başbakanı Haydar el İbadi, devlet televizyonundan yaptığı açıklamada Kerkük halkından güvenlik güçleriyle işbirliği içerisinde olmalarını istedi. İbadi, "IKBY ve özellikle Kerkük'teki halkımızın selametine önem veriyor ve güvenliklerini sağlama konusunda onlara güvence veriyoruz. Görevim, anayasaya göre halka hizmet etmek ve parçalanma riskine maruz kalan ülkenin birliğini korumaktır" dedi.
12.40: Dışişleri Bakanlığı'ndan Kerkük'le ilgili yapılan yazılı açıklamada, "IKBY’yi son dönemde yaptığı vahim yanlışlara bir yenisini eklememesi yönünde ikaz ediyoruz. Kerkük’te toplumsal huzur ve barışı bozmaya yeltenebilecek PKK terör örgütünün bu bölgede melce bulmasına vesile olanlar tarafımızdan da sorumlu tutulacaktır" denildi.
TÜRKİYE, PKK ÇEKİLMEZSE MÜDAHİL OLUR
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklama şu şekilde:
"IKBY’nin Irak Anayasasını ihlal etmek suretiyle gayrımeşru şekilde düzenlediği referandum sonrasında Irak Hükümeti’nin ülkenin toplumsal mozaiğinin bir modelini oluşturan ve tarih boyunca Türkmen soydaşlarımızın yurdu olan Kerkük şehrinde anayasal egemenliğini tesis etmek üzere attığı adımları yakından takip ediyoruz.
Irak Hükümeti’nin Kerkük’te PKK terör örgütü elemanlarına müsamaha gösterilmeyeceğine, bunların mobilize edilmesinin savaş ilanı telakki edileceğine ilişkin açıklamasını memnuniyetle karşılıyoruz.
HER TÜRLÜ İŞ BİRLİĞİNE HAZIRIZ
IKBY’yi son dönemde yaptığı vahim yanlışlara bir yenisini eklememesi yönünde ikaz ediyoruz. Kerkük’te toplumsal huzur ve barışı bozmaya yeltenebilecek PKK terör örgütünün bu bölgede melce bulmasına vesile olanlar tarafımızdan da sorumlu tutulacaktır.
Bu vesileyle, Irak’ın siyasi birliğinin ve toprak bütünlüğünün korunmasına atfettiğimiz önemi bir kez daha vurguluyoruz. Irak topraklarındaki PKK mevcudiyetinin sonlandırılması bağlamında Irak Hükümeti ile her türlü işbirliğine hazır olduğumuzun altını çiziyoruz.
Türkiye, ülkede kalıcı barış ve istikrarın tesis edilebilmesini teminen atacağı adımlarda Irak Hükümeti’nin yanında yer alacaktır."
11.55: Irak ordu birlikleri, Kerkük'teki havalimanını Barzani'ye bağlı peşmergelerden geri aldı. Bağdat yönetimi, dün peşmergeye havalimanını gece yarısına kadar boşaltması için süre vermişti.
11.45 : Barzani'nin yayın organı Rudaw, Irak ordusu ve milislerin hedefinin Erbil-Kerkük ve Süleymaniye-Kerkük karayolunu geri alarak bağlantıyı koparmaya çalıştığını bildiriyor. haberde dikkat çeken cümle, bazı Kürtlerin de bu operasyona destek verdiğinin belirtilmesi.
Irak Ordusu'nu bölgedeki Arap ve Türkmenler sevinçle karşıladı. (Fotoğraf: Reuters)
11.40 : Peşmerge güçleri birbirine düştü. Kerkük çevresinden çekilen peşmergeler, Irak ordusuna denk bir güçleri olmadığı için bölgeden ayrılmak zorunda kaldıklarını söylüyor. Talabani'nin Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) partisine bağlı peşmergelerin sorumlusu Vesta Resul "Dün geceden bu yana karşımıza hiç direnemeyeceğimiz düzeyde askeri sevkiyatlar yapıldı. 350 tank ve ağır silahla dört birliğimize saldırıldı" dedi.
PEŞMERGE PETROL TESİSLERİNDEN ÇEKİLDİ
Barzani'nin yayın organları ise, KYB'yi suçlayan yayınlar yapıyor. Rudaw'a göre, peşmerge güçleri KYB yetkilileri Pavel Talabani ve Lahur Şeyh Cengi'nin talimatıyla çekildi. Rudaw'a konuşan bir peşmerge komutanı, "Savaştığımız mevzilerden neden geri çekildiğimizi anlamıyorum. Halkın, bu emri veren komutandan bunu sorması gerekiyor" dedi.
11.05 : Irak askerleri, Kerkük'ün kuzeybatısında yer alan Kuzey Petrol Şirketi ve Kuzey Gaz Şirketi'ne ait tüm tesisleri geri aldı.
10.45 : Anadolu Ajansı'na konuşan Irak Türkmen Cephesi Salahaddin İl Başkanı Heytem Muhtaroğlu, Tuzhurmatu'da gece başlayan çatışmanın şiddetli bir şekilde devam ettiğini söyledi. Halkın dün akşamdan bu yana evlerine kapandığını ve can güvenliklerinin tehlikede olduğunu belirterek ''Kentte tedirginlik ve korku hakim. Hiç kimse dışarı çıkmıyor"' diye konuştu. Muhtaroğlu'nun verdiği bilgiye göre, ilçeye giren Haşdi Şabi milisleri yüksek binalara konuşlanan keskin nişancı peşmergeleri hedef alıyor.
10.30 : Yerel kaynaklar, ABD öncülüğündeki uluslararası koalisyon güçleri ve Peşmerge komutanları arasında toplantı yapılacağını bildiriyor.
10.20 : Irak askerleri, Kerkük'teki Keyvan Askeri Üssü'nde kontrol sağladı. Kontrol sağlanan diğer yerler Halid Köprüsü Kapısı, Riyad-Halid Mektep yolu, Meryem Beg sınır kapısı ve Reşad-Meryem Beg yolu, Kerkük Elektrik Dairesi.
10.00 : Kerkük'ün güneyindeki peşmerge güçlerinin cepheden çekildiği bildiriliyor. Haberi, Barzani'nin yayın organı Rudaw televizyonu verdi.
09.40 : Rudaw, Şii milisler Haşdi Şabi güçlerinin Tuzhurmatu'daki bazı Kürt mahallelerine girdiğini aktarıyor. İlçedeki bazı peşmerge birlikleri saldırılara karşı koyamadığı için çekildi. Türkmen ilçesi olarak bilinen Tuzhurmatu'ya çok sayıda peşmerge gönderiliyor.
09.25 : Irak ordusu, Kerkük'teki sanayi bölgesi ve petrol rafinerisini kontrol altına aldığını açıkladı. El değiştiren yerler arasında Kerkük'ün güneyindeki Kuzey Doğalgaz Şirketi de yer alıyor.
09.10 : Terör örgütü PKK, Kerkük'te devreye giriyor. Kanlı örgüt, savunma hattı oluşturmaya başladığını açıkladı. Teröristler peşmerge ile birlikte cephede yer alıyor. Bağdat yönetimi, dün yaptığı açıklamada Kerkük'te PKK varlığının savaş ilanı olacağını duyurmuştu.
08.30 : Kerkük'ün güneyindeki Tazehurmatu kasabası yakınlarında Irak Ordusu ve peşmerge çarpışıyor. Ordu birliklerine Şii milisler Haşdi Şabi de destek veriyor. Mesut Barzani'nin yayın organı Rudaw, bölgede Irak ordusuna ait dört ABD yapımı Hummer'ın yakıldığını savunuyor.
08.25 : Reuters haber ajansı, ABD tarafından eğitilen elit birliklerin de Kerkük'e ilerlediğini bildiriyor. Yerel kaynaklar ise, ordu birliklerinin tanklar ve ağır silahlarla Taze ilçesine girmeye hazırlandıklarını aktarıyor.
08.20 : Cephedeki çatışmaları canlı veren devlet televizyonu, kentin batısındaki petrol sahalarını kapsayan büyük bir alanının peşmergeden geri alındığını duyurdu. Televizyonun sağ köşesinde 'Hedefimiz Kerkük halkının selameti' yazısı bulunuyor.
08.15 : Tartışmalı referandum öncesi Bağdat yönetimi tarafından görevden alınan ancak koltuğunu bırakmayan Kerkük Valisi Necmeddin Kerim, kentte yaşayan herkesin silahlanmasını istedi. Kerim, "Silahı olan herkes dışarı çıkıp savunmaya geçsin" diye konuştu.
08.10 : ABD'den Kerkük'teki savaş üzerine ilk açıklamalar geldi. Çatışan taraflardan tansiyonu düşürmelerini isteyen Dışişleri Bakanlığı "Kerkük'teki durumu yakından ve büyük bir kaygıyla takip ediyoruz" açıklamasını yaptı.
Savunma Bakanlığı Pentagon Orta Doğu masası sözcüsü Binbaşı Adrian Rankine Galloway ise, "Tüm taraflara gerginliği artıran adımlardan uzak durması çağrısında bulunuyoruz. Hangi taraf olursa olsun şiddet kullanımına karşıyız. Terör örgütü IŞİD ile mücadeleden alıkoyacak ve Irak’ın istikrarının altını oyacak istikrar bozucu adımlara karşı uyarıyoruz" dedi.
08.05 : Anadolu Ajansı'na konuşan Irak Türkmen Cephesi Başkanı Erşet Salihi, Kerkük'teki Türkmenlere seslenerek kendilerini korumalarını istedi. Salihi, "Birbirinizden haberdar olun. Kimsenin hedefi olmayın ve imkanlarınız dahilinde silahlarınızı elinize alıp kapıda ve caddelerde durun, korkmayın" ifadesini kullandı.
